• Skip to main content
  • Skip to secondary navigation

Μαρία Λαμπαδαρίδου Πόθου

poet novelist playwright

  • el
  • en_GB
  • βιογραφικό
  • Μυθιστορήματα
    • Παιδικά
  • Ποίηση
    • Ποιητική πρόζα
  • Δοκίμιο
    • Μεταφράσεις
  • θέατρο
    • παραστάσεις έργων
    • Δημοσιεύσεις έργων
  • in English
  • Επικαιρότητα
  • Δημοσιεύσεις Μαρίας
    • Μελέτες και Ομιλίες
  • Συνεντεύξεις
    • Εργαστήρι του συγγραφέα
  • άρθρα για την Μαρία
    • Ομιλίες για το έργο της
    • Επιστολές, αναρτήσεις
    • διδακτορικά
  • Εκδηλώσεις
    • Σχολεία
  • “ἁρμονίη”
  • facebook
  • wikipedia

Αγία Σοφία

Όχι, δεν έγινε η Αγια-Σοφιά τζαμί

24th Ιούλιος 2020 By maria

Η μακριά διαδρομή μου γραφής και σκέψης μου έμαθε πως: “Τίποτα δεν είναι πιο αληθινό από την βεβαιότητα που έχει το πνεύμα όταν βρίσκεται μπρος στην Αλήθεια”.

Και η δική μου “αλήθεια”, αυτή που με ψυχή και με έσω όραση έχω μπροστά μου, μου λέει πως: Η ΑΓΙΑ-ΣΟΦΙΑ ΔΕΝ ΕΓΙΝΕ ΤΖΑΜΙ ΚΑΙ ΟΥΤΕ ΠΟΤΕ ΘΑ ΓΙΝΕΙ, παρόλο που μέσα της σε λίγο θα πραγματοποιηθεί με λόγο και με παρουσία η δική τους προσευχή.

Η Αγια-Σοφιά παραμένει ως τα βάθη τα άρρητα της “ψυχής” της και ως τις ακρότατες απολήξεις της αισθαντικότητάς της, ως τα πέρατα της άληστης Μνήμης της και ως την ανεξιχνίαστη ακόμα ενέργεια την ζώσα που κρύβει βαθιά στα σπλάχνα της, η ΑΓΙΑ-ΣΟΦΙΑ παραμένει στους αιώνες Το Ιερό Σύμβολο Της Οικουμένης. Σύμβολο και ιερός “Βράχος απόρθητος που πάνω του έσπαζαν τα κύματα του Ισλάμ” επί 1123 χρόνους και 17 ημέρες.

Είχαν τα δικά τους Τεμένη, τους δικούς τους χώρους ευλάβειας. Οι χρονογράφοι του καιρού της Άλωσης μιλούσαν με σεβασμό για την θρησκευτική ευσέβεια του γνήσιου μουσουλμάνου, αναφερόμενοι στον Χαλήλ που ήταν ο πρώτος στρατηγός του Μωάμεθ, τότε – κι ας πρόδιδε στον αυτοκράτορα τον αυθέντη του.

Κι εγώ η ελάχιστη, που τόσο πόνεσα γράφοντας το μυθιστόρημά μου, τέσσερα ολόκληρα χρόνια να πηγαίνω και να κάθομαι με τις ώρες μέσα στην σκοτεινή και βουβή τότε Αγια-Σοφιά, κάποτε να κλαίω μαζί της και κάποτε να δέχομαι τους κραδασμούς από τα θηριώδη γεγονότα του αίματος των τριών ημερών της τελικής σφαγής, τώρα, λέω, σήμερα, αύριο, πάντα, ώσπου ξανά να σεβαστούν τη σιωπή της και να της δώσουν πίσω τον σεβασμό που της οφείλουν, να της δώσουν πίσω τη γαλήνη της σιωπής, εκεί θα είμαι, στις γωνιές που καθόμουν μονάχη και έγραφα μέσα μου τις σελίδες της μυθιστορίας.

Μια μικρή παράγραφο θα βάλω μόνο από το βιβλίο μου – και δεν ήξερα όταν την έγραφα πως θα την ζούσα ξανά. Ήταν τη στιγμή που έπεσε ο Σταυρός από τον τρούλο της με έναν τεράστιο γδούπο, στις 29 εκείνου του Μάη του σταυρικού. Και λέει ο ήρωάς μου, ο Πορφύριος:

“(…) Ο σταυρός που στεκότανε αιώνες απάνω στον τρούλο της Αγια-Σοφιάς έπεφτε στη γη με τρομακτικό κρότο. Η χριστιανοσύνη γκρεμιζόταν. Η χιλιόχρονη αυτοκρατορία παραδινόταν πια στον ξένο θεό του Ισλάμ. Και η δοξασμένη βασιλίδα δεν ήτανε πια θεοφύλακτη. Να τον άκουσε άραγε η Δύση τον γδούπο εκείνον τον ανατριχιαστικό; Να τον άκουσε ο πάπας και οι χριστιανοί ρηγάδες, που εγκατέλειψαν μονάχο και αβοήθητο τον αυτοκράτορα στην ύστατη ώρα του χαμού του; Να τον άκουσαν άραγε; Ή κομμάτι κομμάτι, σπάραγμα σπάραγμα, θα εξουσιάζει τον χρόνο τον επερχόμενο, ταράζοντας στον αιώνα τις συνειδήσεις”.

Σήμερα, στην δεύτερη βεβήλωσή της, εύχομαι μόνο: Να τον “ακούνε” τον σπαραγμό της Αγια-Σοφιάς όχι μόνον οι “χριστιανοί ρηγάδες” αλλά και κάθε πολιτισμένος άνθρωπος και να τον αποτρέψουν με τη δύναμη της δικαιοσύνης.

Και κάτι ελάχιστο ακόμα: Μια ζωή σκυμμένη πάνω στα βιβλία και στις γραφές, έμαθα πως: “Τίποτα δεν χάνεται από αυτό που έχει υπάρξει”. Ό,τι έχει υπάρξει, υπάρχει στον αιώνα. Υπάρχουν όλοι εκείνοι που προτίμησαν τον τιμημένο θάνατο πάνω στα ματωμένα τείχη του Αγίου Ρωμανού, έγιναν μάρτυρες. Και οι μάρτυρες ποτέ δεν πεθαίνουν, ξαγρυπνούν μόνο. Και περιμένουν.

Η ανάρτησή μου αυτή για σένα άγνωστε φίλε του fb, είτε πιστεύεις είτε δεν πιστεύεις. Για την δικαιοσύνη

Αναρτήθηκε σήμερα, Παρασκευή, 24 Ιουλίου 2020

Ανηκει στην κατηγορια:Αγία Σοφία, Επικαιρότητα

Τρεις μέρες μετά την απόφαση μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί

13th Ιούλιος 2020 By maria

Και επειδή όλα πια παίρνουν τον δρόμο μιας καθαρής διαπραγμάτευσης

Επειδή και οι μετα-κλαυθμοί ή μετα-οδυρμοί δεν ωφελούν σε τίποτα.
Επειδή η Ιστορία και τα λάθη της Ιστορίας επαναλαμβανονται χωρίς να διδάσκουν – αφού μόνον η συνείδηση διδάσκει.
Και επειδή μπορεί ακόμα να γεννηθεί κάτι Καλό αν υπάρξει καλή διαχείριση.

Παραθέτω τούτη την διαλεκτική:
Στο στρατόπεδο του σολδάνου Μεχμέτ – τότε – στον σταυρικό Μάη του 1453, υπήρχαν 35 χιλιάδες χριστιανοί, ενώ οι αμυνόμενοι με τον αυτοκράτορα ήταν πέντε χιλιάδες ούτε, έγκοποι και ματωμένοι. Όμως ο νεαρός Μεχμέτ τους χρησιμοποιούσε με μια αλάνθαστη μέθοδο. Τους άφηνε να στέλλουν με τα βέλη τους μηνύματα, σχετικά με τις αποφάσεις του, στον αυτοκράτορα.

Σήμερα, τα θλιβερά γεγονότα έγιναν με την ίδια στρατηγική μέθοδο: Ανάγγειλε την απόφασή του ο σημερινός σολδάνος περί μετατροπής της Αγια-Σοφιάς σε τζαμί και περίμενε. Κι αφού είδε πως ο “δρόμος ήταν ανοιχτός” χωρίς αντίσταση καμιά, το προχώρησε. Αυτή ήταν από πάντα η στρατηγική τους. Βολιδοσκοπούσαν πρώτα.

Και ούτε θα σταματήσουν με την ίδια μέθοδο να προχωρούν.

Είχα τις ελπίδες μου πως ο Πάπας θα μπορούσε να παρέμβει – ιδιαίτερα με την ιστορική ενοχή που τον βαραίνει, αν τον βαραίνει, για την ματαίωση, του -τότε- Πάπα, της συμφωνηθείσης με τον Παλαιολόγο – έναντι της ενωτικής λειτουργίας του filioque – επικουρίας.

Και λέω. Πόση δικαιοσύνη θα είχε μια προσπάθεια: Αν υπήρχε η κατανόηση ώστε η Αγία Σοφία, αντί να γίνει τζαμί, να λειτουργήσει, μαζί με την ιδιότητα του Μουσείου, ΚΑΙ ως χριστιανικός ναός, αποκτώντας την αρχική της ταυτότητα – έστω και μία φορά τον χρόνο.

Πόση δικαιοσύνη και σεβασμό θα είχε μια τέτοια συμφωνία! Έναντι των δικών τους τεμενών που ετοιμάζονται εδώ.

Γιατί πέρα από τις επίσημες σκοπιμότητες, το θέμα της Αγια-Σοφιάς αφορά όχι μόνο στις κυβερνήσεις αλλά και στην ψυχή του κάθε πολιτισμένου ανθρώπου. Γιατί η Αγια-Σοφιά δεν είναι μόνο το Οικουμενικό Σύμβολο της χριστιανοσύνης, είναι και Σύμβολο της Ιστορίας του Ελληνισμού, είναι Σύμβολο της αυτοθυσίας εκείνων που πέρασαν στο πάνθεο των αθανάτων μαζί με τον μαρτυρικό αυτοκράτορα και τον λαό του.

Και η πρότασή μου αυτή δεν υπάρχει μόνο ως μια διάσταση της Ποίησης.
Θέλω να πιστεύω πως είναι πέρα για πέρα ρεαλιστική και ιστορικά έντιμη. Πάει να πει, έχει όλη την ιστορική δικαιοσύνη.

Αναρτήθηκε στις 13 Ιουλίου 2020

Ανηκει στην κατηγορια:Αγία Σοφία, Επικαιρότητα, Σκέψεις

Οι ψαλμωδίες μέσα στην Αγια-Σοφιά, ένα αληθινό επιστημονικό θαύμα!

11th Ιούλιος 2020 By maria

Η καθηγήτρια κα Μαρία Ευθυμίου μού είχε τηλεφωνήσει παραμονές της μετατροπής, γιατί της είχα στείλει το “Πήραν την Πόλη, πήραν την…” και είχαμε μιλήσει για την Αγία Σοφία

Η πεφωτισμένη καθηγήτρια κα Μαρία Ευθυμίου ανάρτησε σήμερα στο Athens Voice πως:
“Ο κ. Ερντογάν ματαιοπονεί. Ακόμα και τους τοίχους της Αγίας Σοφίας να ξύσει για να μετατρέψει το μνημείο σε τζαμί, βυζαντινοί ύμνοι θα αναδίδονται. Σε θεσπέσια ελληνικά. Στους αιώνες των αιώνων!”

Δεν κατάφερα να της απαντήσω εκεί που το έγραψε, δεν μπόρεσα, γι’ αυτό γράφω εδώ το σχόλιο μου: Σας ευχαριστώ κυρία Μαρία Ευθυμίου. Ο λόγος σας είναι ο πιο ωραίος που έχω ακούσει για την Αγια-Σοφιά!

Και τον συμπληρώνω:
Τώρα πρέπει οι επιστήμονες του πανεπιστημίου Stanford — που κατάφεραν να αναπαράγουν ψηφιακά και να ανασυνθέσουν τις ψαλμωδίες που ακούγονταν εκεί πριν από 1500 χρόνια — λοιπόν, τώρα θα πρέπει να ελευθερώσουν τις ψαλμωδίες αυτές, για να γίνει ο λόγος σας ή ο οραματισμός σας ένα αληθινό επιστημονικό θαύμα! Μέσα στην Αγία Σοφία μας να ακούγονται μόνο οι ψαλμωδίες εκείνες! Και να είναι αληθινές!

Και ας θυμούνται όλοι, και εκείνοι που δεν βοήθησαν, και εκείνοι που για δεύτερη φορά βεβηλώνουν τον ιερό ναό, πως η Ιστορία δεν συγχωρεί.

Αναρτήθηκε την επομένη της μετατροπής, 11 Ιουλίου 2020 

Ανηκει στην κατηγορια:Αγία Σοφία, Επικαιρότητα, Σκέψεις

Τώρα δεν λες τίποτα. Σωπαίνεις μόνο.

10th Ιούλιος 2020 By maria

“Σώπα, κυρία Δέσποινα, μην κλαίεις μην…”

Όμως και να σωπάσω δεν μπορώ. Κανείς δεν βοήθησε την Αγια-Σοφιά μας. Λίγα λόγια μόνο του περιθωρίου και ούτε. Αβοήθητη παραδόθηκε στο έλεος της νέας λεηλασίας. Μόνο που αυτή η σημερινή λεηλασία δεν αφορα στον χρυσό και στον άργυρο. Αυτή η λεηλασία θα γίνει βαθιά μέσα στην Ψυχή της. Και στη Σιωπή της. Στο βαθύ Μυστήριο που κλείνουν τα πονεμένα σπλάχνα της. Αυτό το Μυστήριο που την ύψωσε σε οικουμενικό Σύμβολο. Όμως ο χριστιανικός κόσμος την πρόδωσε άλλη μια φορά. Όπως -τότε- την είχε προδώσει. Τότε – όταν άφησε αβοήθητο τον μαρτυρικό αυτοκράτορα ο πάπας, ματαιώνοντας την υποσχεμένη – έναντι της ενωτικής λειτουργίας του filioque – επικουρία.

Ένα σχόλιο:
Αυτός ο ξεσηκωμός, που γίνεται τώρα για τον πόνο της Αγια-Σοφιάς, όφειλε να είχε γίνει ΠΡΙΝ από τον νέο βανδαλισμό της. Να αποτραπεί αυτό το νέο αιματοκυλισμά της. Γιατί περί αυτού πρόκειται. Μόνο που τούτη τη φορά δεν θα φανεί ούτε στάλα αίμα. Βαθιά στην ψυχή της την σπαραγμένη θα κρυφτεί η νέα εγκατάλειψη της από Θεό και ανθρώπους. Και η ενοχή της χριστιανικής Δύσης θα γίνει πιο βαθιά πληγή – συνεχιζόμενη από την προδοσία του τότε πάπα.

Ανάρτηση 10 Ιουλίου 2020, ημέρα μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί

Ανηκει στην κατηγορια:Αγία Σοφία, Επικαιρότητα, Σκέψεις

Πέμπτη 9 Ιουλίου, λίγες ώρες πριν από την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί

9th Ιούλιος 2020 By maria

Πορφυρίου μοναχού θρήνος:

Σήμαντρο της Αγια-Σοφιάς
Κομμάτι κομμάτι να λύσεις τη σιωπή
Και ξανά την Ανάσταση να ηχήσουν
Οι καιροί νέοι
Μια γαλάζια δόξα να βλαστήσει
Πάνω στον θρήνο των ερειπίων
Από τούτη τη μελλούμενη δόξα σου
Από τούτη τη λάμψη της αστραπής
Γεννήθηκα
Γι’ αυτό κι η φωνή μου
Λυμένο σήμαντρο
Που κλαίει ακόμα.

Σήκωσα τα μάτια μου τα δακρυσμένα να ιδώ σε όλο το μεγαλείο της την Αγια-Σοφιά, αυτό το θαύμα των αιώνων, που φύλαξε σαν μήτρα την ψυχή του Γένους, την σκέπασε κάτω από τους θόλους της τους ιερούς να μην την αγγίξει χρόνος βέβηλος. Και λέω, ίσως, λέω, και τώρα ακόμα που το αίμα των πιστών της μούλιασε την πέτρα και τα σμάλτα της, μούλιασε τον χρόνο τον επερχόμενο ως την άλλη του όψη την αθέατη, λέω, είναι και θα μείνει για πάντα Το Σύμβολο Το Ιερό, ο όρκος μας, ευωδία Ρόδου καιόμενου στον αιώνα.

Αυτή η ανάρτηση έγινε την Πέμπτη 9 Ιουλίου 2020, λίγες ώρες πριν από την υπογραφή μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί

Στη φωτογραφία το χέρι μου πάνω στο σημείο όπου, όπως λέει ο θρύλος, χτύπησε το άλογο του Μωάμεθ με το πόδι του και, καθώς από τον θρήνο το μάρμαρο είχε μαλακώσει, άνοιξε τρύπα. 

Ανηκει στην κατηγορια:Αγία Σοφία, Επικαιρότητα, Σκέψεις

Όχι τζαμί η Αγια-Σοφιά!

26th Ιούνιος 2020 By maria

Η Αγια-Σοφιά δεν είναι μόνον ένας χριστιανικός ναός που μαρτύρησε, είναι σύμβολο της Οικουμένης, σύμβολο του Ελληνισμού, και τα 567 χρόνια της σιωπής της είναι “ως η ημέρα η εχθές” του ψαλμωδού.

Όμως το θέμα δεν είναι μόνον Ελληνικό. Πιστεύω πως αφορά σε ολόκληρο τον χριστιανικό κόσμο και ιδιαίτερα στη Δύση, που θα ξεπλύνει έτσι, στο ελάχιστο, την ιστορική της ενοχή, για την εγκατάλειψη του Παλαιολόγου όταν τον άφησε αβοήθητο στην ύστατη αγωνία του. Ενώ ο τότε Πάπας είχε υποσχεθεί την επικουρία – έναντι της ενωτικής λειτουργίας του filioque.

Πιστεύω πως αν ο ταραγμένος σημερινός κόσμος θα έχει κάποιο μέλλον, αυτό θα πρέπει να στηριχτεί στον αμοιβαίο σεβασμό για τα μέγιστα θέματα τα ιερά του κάθε λαού.

Πριν από είκοσι τόσα χρόνια ο συγγραφέας Ισμαήλ Κανταρέ, στο περιοδικό του Παρισιού “Nouvel Observateur” έγραφε για την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. Είχε πει ακριβώς: “Πρόκειται, μου φαίνεται, για μια παγκόσμια έγνοια των καιρών μας: Οι δύο μεγαλύτερες θρησκείες του κόσμου στεγασμένες στο ίδιο κτίριο».

Τότε έγραφα το μυθιστόρημά μου “Πήραν την Πόλη, πήραν την” και του είχα απαντήσει πως: “ο λόγος του ήταν βέβηλος, ανίερος και ασεβής. Και πως δεν μπορεί να αγγίζει σύμβολα τόσο μεγάλα και τόσο ιερά για ένα λαό, σύμβολα που τα καθαγίασε η θυσία. Το ότι είναι βουβή και σκοτεινή η Αγία Σοφία και ζει τη νύχτα του θρύλου της πεντακόσια τόσα χρόνια, αυτό ανήκει στα δεδομένα της Ιστορίας. Όμως, να μιλάμε φιλολογικά για την τύχη της σήμερα, αυτό είναι ασεβές. Και εάν ποτέ έρθει μια παρόμοια στιγμή, τότε το θέμα δεν θα ανήκει στον “Αλβανό αρχιεπίσκοπο και στον Έλληνα ή Τούρκο πρέσβη”, αλλά, πιστεύω, σε ολόκληρο τον χριστιανικό κόσμο, γιατί σήμερα η Αγια-Σοφιά είναι σύμβολο οικουμενικό”.

Αυτό που μας πονά, μας διαμορφώνει. Και αυτό που μας πονά, έχουμε χρέος να το υπερασπιστούμε. Στο βάθος υπερασπιζόμαστε την ιστορική αλήθεια και τον σεβασμό.

Στο μυθιστόρημά μου “Πήραν την Πόλη, πήραν την”, έχω καταγράψει λεπτό προς λεπτό (και μόνον από αυτόπτες χρονογράφους) όλα τα στοιχεία εκείνα που αφορούν στην τότε στάση του Πάπα που ματαίωσε την επικουρία ενώ ήταν υπόσχεσή του στον αυτοκράτορα.

Ο προηγούμενος Πάπας, Ιωάννης Παύλος Β’, ήρθε στην Ελλάδα και ζήτησε συγνώμη, ύστερα από τόσους αιώνες, για τους βανδαλισμούς των πρώτων σταυροφόρων στην Αγια-Σοφιά, το 1204.

Σήμερα ζητάμε να αποφευχθεί ένας διαφορετικός βανδαλισμός. Όχι σε άψυχα του χρυσού και του σμάλτου, αλλά βανδαλισμός στην ιστορική Αλήθεια στην ιστορική Μνήμη στον Σεβασμό των λαών.

Ανηκει στην κατηγορια:Αγία Σοφία, Επικαιρότητα, Σκέψεις

Copyright © 2025 Maria Lampadaridou Pothou - Site design by C. Sampalis - Supported by A. Skamagkis