Μια εμμονή αναζήτησης της αλήθειας
σε μεταφυσικές εμπειρίες
Ποτέ δεν είχα την πολυτέλεια του χώρου, παλιότερα και του χρόνου, για να δημιουργήσω ατμόσφαιρα εργαστηρίου. Μπορώ να γράψω όπου βρίσκομαι, σε όποια στιγμή, αρκεί να υπάρχει η εσωτερική ποιητική του χώρου, που σημαίνει, η ποιητική μιας βιωμένης σκέψης που πιέζει να εκφραστεί. Και ούτε βάζω κανόνες στον τρόπο γραφής. Μπορεί τη μία μέρα να γράφω είκοσι ώρες και την άλλη καθόλου. Ή μπορεί για μήνες να γράφω είκοσι ώρες την ημέρα, όπως έγινε με πολλά μυθιστορήματα μου, όμως μετά θέλω να φύγω. Να πάρω ανάσες. Τα κείμενα της εσωτερικής γραφής, όπως είναι τα δικά μου, της αναλυτικής σκέψης, δεν μπορείς να τα γράψεις με λογικό προσχεδιασμό. Είναι αυτή η μυητική γραφή, που σε οδηγεί από μόνη της στα μονοπάτια της ψυχής, της μεταφυσικής ακόμα. Και, γράφοντας το κάθε βιβλίο μου, αυτό αναζητούσα: Να βρω τους δρόμους της ψυχής, τους χαμένους στην ομίχλη της διαδρομής της. Και υπάρχει εκεί νομίζω μια εμμονή αναζήτησης της αλήθειας σε μεταφυσικές εμπειρίες. Μια εμμονή συνειδητής διείσδυσης στα ψυχικά εκείνα πεδία που καλύπτουν το Άδηλο και το “ιερό” ή αλλιώς, το άβατο. Τη χαμένη λάμψη.
Μια απορρύθμιση της κοσμικής τάξης
Το κάθε μυθιστόρημά μου έχει τη δική του περιπέτεια γραφής. Όπως και περιπέτεια ψυχής. Θυμάμαι όταν έγραφα το “Πήραν την Πόλη, πήραν την”, πήγαινα και καθόμουν μέσα στην Αγια-Σοφιά με τις ώρες, να αισθανθώ το ρίγος της μνήμης, αυτή τη δόνηση της αγρυπνίας των ψυχών, της αγρυπνίας του χρόνου. Στον “Άγγελο της στάχτης” ήταν μια διαφορετική περιπέτεια. Είναι το πιο ανατρεπτικό μου μυθιστόρημα, αναρχικό, με την έννοια μιας μεταφυσικής αναρχίας. Περπατούσα στα ασφοδελά μονοπάτια της Νέκυιας μαζί με τον χιλιόχρονο ήρωά μου, τον Κωνσταντίνο του δημοτικού τραγουδιού, που σήκωσε τον τάφο του στον ώμο και πήγε να φέρει την αγαπημένη του αδερφή, στην ουσία, να κατακτήσει τη μνήμη της προϋπαρξης του και τη γνώση του Άδηλου.
Αυτό το μαγικό και μαζί επώδυνο ταξίδι στη Νέκυια ήταν η πιο φοβερή μου εμπειρία. Μια απορρύθμιση της κοσμικής τάξης. Σαν τον ομηρικό στίχο, όταν ο Ήλιος θύμωσε και είπε πως θα κατέβει στον Άδη να φωτίζει μόνο για τους νεκρούς “εν νεκυίεσι φαείνω”.
Ας θυμούνται
Όταν έρχεται η ιστορία σε θέτει έναντι αυτών που πιστεύεις. Αυτών που διαμόρφωσαν το πρόσωπό σου. Κι ακόμα, σε θέτει έναντι των γεγονότων και των αξιών που πίστεψες. Και τα τελευταία χρόνια ζούμε καθημερινά το δράμα της ιστορίας, που είναι δράμα της προσωπικής μας ζωής. Γιατί, όταν βιώνεις την ευτέλεια της ζωής σου, την ευτέλεια του τόπου σου, τον κατακερματισμό των αξιών και την παραποίηση της ιστορικής μνήμης, δεν γίνεται να μείνεις αλώβητος. Πονάς με εκείνους που πονούν για τον διασυρμό της χώρας. Όμως στους φίλους ή “ντυμένους φίλους”, τους εκτός Ελλάδας, θα ήθελα να πω πως μπορεί η χώρα μας σήμερα να έχει φτάσει στην έσχατη απελπισία, από κάποιες ατυχείς συγκυρίες, όμως θα αξίζει για πάντα τον σεβασμό. Mαζί με τον πολιτισμό που απλόχερα τους δώσαμε, ας θυμούνται πως οι λέξεις: analysis, synthesis, theory, category, democracy, cosmology, psyche, logical, politics, philosophy, και χιλιάδες ακόμα που χρησιμοποιούν καθημερινά στην επιστημονική, τη φιλοσοφική, την πολιτική, την οικονομική, την κοινωνική ζωή τους, δ ε ν ε ί ν α ι α π λ έ ς λ έ ξ ε ι ς.
Ε ί ν α ι δ ο μ έ ς σ κ έ ψ η ς. Δομές αντίληψης.
Και εδώ θα θυμηθώ τον μέγα διανοητή και φιλόσοφο George Steiner :
«Επιστροφή στον ελληνικό μύθο και στην ελληνική σκέψη σημαίνει επιστροφή στις ρίζες μας, είπε, είναι ο επαναπατρισμός του πνεύματος». Και επισημαίνει ακόμα: “Το να αρθρώσεις εννοιολογικά μια εμπειρία, να συνδέσεις τον λόγο με το νόημα, σημαίνει ‘να είσαι Έλληνας’”.
Ενάντια στα γεγονότα
που εξαθλίωσαν τη ζωή μας
Τα τελευταία μου βιβλία που κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Γκοβόστη είναι μια νουβέλα με τίτλο “Ζωή, μια μέρα μόνο” και μια ποιητική συλλογή “Κι η άβυσσος μού ανέβηκε ως το γόνατο”. Και τα δυο βιβλία ήταν για μένα ένα είδος άμυνας ενάντια στα γεγονότα που εξαθλίωσαν τη ζωή μας. Η νουβέλα είναι βασισμένη στον μύθο του Ορφέα και της Ευρυδίκης. Ήθελα να μιλήσω για την αιωνιότητα μιας αγάπης, όταν όλα γύρω καταρρέουν. Κι ακόμα, η μικρή αυτή νουβέλα έχει μέσα της όλη τη μεταφυσική μου εμπειρία, το ταξίδι στη νέκυια”.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Έθνος της Κυριακής, το 2012
Το κείμενο για την δημοσιογράφο και ποιήτρια Ελένη Γκίκα