Το 1988 στο Buffalo της Νέας Υόρκης πραγματοποιήθηκε το Πρώτο Διεθνές Συνέδριο Γυναικών Θεατρικών Συγγραφέων στο οποίο πάνω από διακόσιες θεατρικές συγγραφείς παρευρέθησαν από 30 χώρες από ολόκληρο τον κόσμο. Η Μ.Λ.Π. εκπροσώπησε την Ελλάδα και παρουσίασε το θεατρικό της “Γυάλινο Κιβώτιο” στο θέατρο του πανεπιστημίου του Buffalo. Λίγο πριν την λήξη του Συνεδρίου η Μ.Λ.Π. ζήτησε από την επιτροπή να κάνει μια παρέμβαση σχολιάζοντας τα δρώμενα. Το γενικό θέμα ήταν σχετικό με τη λογοκρισία και την γυναικεία δραματουργία. Η ομιλία της είχε μεγάλη απήχηση στο κοινό και το χειρόγραφο κείμενο της, φωτοτυπημένο, μοιράστηκε στους παρευρισκομένους του συνεδρίου. Αργότερα η εφημερίδα New York Times που κάλυψε το Συνέδριο αναφέρθηκε για την παρέμβαση της Μ.Λ.Π. και δημοσίευσε μέρος της ομιλίας της σε άρθρο της.
Το παρακάτω κείμενο είναι απόσπασμα από την παρέμβαση:
Είμαι Ελληνίδα. Έρχομαι από μια χώρα που δεν μετριέται με τα λίγα στρέμματα της γης της, αλλά με τις τρεις χιλιάδες χρόνια του πνευματικού της πολιτισμού. Επομένως έρχομαι από μια χώρα μεγάλη.
Πιστεύω πως: Να δημιουργείς είναι ένας δρόμος ενάντια.
Την ξέρω την λογοκρισία που επιβάλλεται από ένα καθεστώς. Όταν υπήρχε δικτατορία στην Έλλάδα, έγραψα ένα έργο ενάντια στην δικτατορία. Η λογοκρισία χαρακτήρισε το έργο “αναρχικό και επικίνδυνο”, προσπαθώντας να εμποδίσει την παράστασή του. Το ανέφερα αυτό για να εξηγήσω ότι έχω προσωπική εμπειρία σχετικά με την λογοκρισία. Όμως θέλω να πω πως, εγώ, ως συγγραφέας, μπορώ πνευματικά να είμαι ελεύθερη με την δικτατορία, αλλά δεν μπορώ να είμαι ελεύθερη όταν αναζητώ το δίκαιο, την δικαιοσύνη για τον άνθρωπο.
(…) Όμως για να γίνω ικανή να πω την αλήθεια μου, πρέπει πρώτα να βρω την αλήθεια μου. Και αυτή η αλήθεια είναι μια απελευθέρωση του προσώπου μου. “Πρόσωπο” είναι μια ελληνική λέξη που σημαίνει την πνευματική ατομικότητα.
(…) Σέβομαι τα προβλήματα που προέρχονται από το καθεστώς μιας χώρας. Όμως, για το παρόν συνέδριο, αυτό δεν είναι αρκετό. Δεν έχω ακούσει για την γυναικεία θεατρική δημιουργία ως μια βαθύτερη υπαρξιακή ανάγκη. Δεν έχω ακούσει για το “υλικό” (stuff) με το οποίο η γυναίκα πλάθει το θεατρικό έργο της, για το “υλικό” των οραματισμών της, για την προσωπική της ανάγκη να υπάρχει ως θεατρική συγγραφέας σε αυτόν τον ταραγμένο κόσμο μας.
Πιστεύω πως η γυναίκα από την ίδια τη φύση της είναι πιο κοντά στο Μυστήριο της ζωής. Γιατί είναι πλασμένη να γίνει μητέρα. Και αυτό την οδηγεί από άλλους δρόμους στα σύγχρονα προβλήματα του κόσμου. Υπάρχει ένας μυστικισμός στη φύση της, μια άλλη ευαισθησία ή διόραση, που την κάνει ικανή να αντιλαμβάνεται τα μεγάλα ερωτήματα, όπως αυτό της Ζωής, του Θανάτου, του Θεού, της Ειρήνης, της Δικαιοσύνης. Μια γυναίκα είναι το ίδιο παντού, πέρα από το χρώμα ή τη χώρα ή την κοινωνία, όπου ζει. Είμαι ένα ανθρώπινο πλάσμα μέσα στην προσωπική μου μοναξιά και αντιμετωπίζω το δικό μου ανθρώπινο πεπρωμένο που είναι το ίδιο με αυτό κάθε ανθρώπινου πλάσματος πάνω στη γη. Εάν το θέατρο ως πράξη και πάθος και δράμα με βοηθά να βρω τα ανθρώπινα όριά μου, μου δίνει επίσης το όνειρο και την δυνατότητα να υπερβώ αυτά τα όρια. Θα ήθελα, σε αυτό το συνέδριο, να ακούσω: Πώς η γυναίκα συγγραφέας δραματουργός αντιμετωπίζει τα σύγχρονα προβλήματα του καιρού μας, πέρα από αυτά της προσωπικής της ζωής ή της χώρας της.
Ολόκληρο το κείμενο δημοσιεύτηκε στον τόμο των πρακτικών του Συνεδρίου “International Women Playwrights”.
Σύνδεσμος στα αρχεία των New York Times που περιέχει το άρθρο.
“Σε μια γενική συνεδρίαση το απόγευμα της Πέμπτης, Η Μαρία Λαμπαδαρίδου – Πόθου από την Αθήνα είπε: “Ακούω για τα προβλήματα του κάθε ομιλητή, προβλήματα της χώρας τους ή της προσωπικής τους ζωής ή τα κοινωνικά ή σεξουαλικά ή προβλήματα που αφορούν την φυλή και καταλαβαίνω ότι το πρόβλημα περιγράφει τη δυσκολία του να είσαι ένας θεατρικός συγγραφέας. Δεν ακούω όμως για την δραματική δημιουργικότητα των γυναικών ως μια υπαρξιακή αναγκαιότητα. Δεν ακούω για τα θέματα των έργων, των προσωπικών ονείρων τους, της εσωτερικής ανάγκης του να είσαι θεατρικός συγγραφέας σε αυτό το ταραγμένο κόσμο,”